Możliwość komentowania Stanowczość oferty została wyłączona

W praktyce ustalenie stanowczego zamiaru zawarcia umowy często będzie wymagać oceny całokształtu okoliczności, które towarzyszą zawieraniu umowy, zwłaszcza dotyczy to stopnia szczegółowości treści danej propozycji. Należy w tym miejscu odwołać się także do artykułu 8 ustęp 1 i 3 i artykułu 9 KW.

Za pomocą artykułu 8 ust. 1 i 2 można ocenić, jak zamiar oferenta był lub powinien był być zrozumiany przez adresata albo jak zamiar oferenta byłby zrozumiany przez osobę rozsądną tego samego rodzaju, co oblat, i znajdującą się w porównywalnych okolicznościach.

Art. 8 ustęp 3 i art. 9 upoważniają sąd do uwzględnienia zasad dotyczących zawierania umów ustalonych przez same strony lub obowiązujących powszechnie w obrocie międzynarodowym.

Używanie w praktyce określenia „oferta niewiążąca” – oferujemy bez zobowiązań, oferta ma charakter informacyjny, oferta bez obliga – bez wątpienia nie wskazują na stanowczość zamiaru zawarcia umowy i ewentualnie pisma zawierające tego typu sformułowania zostaną zakwalifikowane jako inne, które uruchamiają procedurę zawarcia umowy – zaproszenie do składania ofert czy rozpoczęcia negocjacji.

Możliwość komentowania Określoność (precyzyjność) oferty została wyłączona

Propozycja zawarcia umowy jest wystarczająco precyzyjna, aby można ją było uznać za ofertę, jeżeli spełnione są trzy przesłanki:

– jednoznacznie wskazano i określono towar

– wyraźnie lub sposób dorozumiany oznaczono ilość towaru

– wyraźnie lub w sposób dorozumiany oznaczono cenę towaru

W korespondencji z kontrahentami zagranicznymi należy zachować ostrożność w sytuacji, gdy nie chcemy, aby przesyłane dane (informacje) nie zostały potraktowane jako oferta. W tych wypadkach konieczne jest wyraźne zastrzeżenie, że wszelkiego rodzaju dane (informacje) nie mają charakteru oferty i są wysyłane tylko i wyłącznie w celach informacyjnych.

Możliwość komentowania Zawarcie umowy (część 2 konwencji) została wyłączona

Część 2 konwencji dotyczy tych zagadnień, które związane są z zawieraniem umowy w drodze oferty i jej akceptacji. Kiedy umowa jest zawierana w ten sposób, przyjmuje się, że zostaje zawarta, gdy przyjęcie oferty stało się skuteczne.

Ze znanych w obrocie handlowym sposobów zawierania umów, w konwencji uregulowano tylko dwa sposoby:

– zawarcie umowy przez przyjęcie oferty (art. 18 ust. 1 i 2)

– zawarcie umowy przez przystąpienie do jej wykonania (art. 18 ust. 3)

Konwencja wyraża ogólną zasadę, według której do zawarcia umowy dochodzi dzięki wyrażeniu dwóch zgodnych oświadczeń woli, choćby w konkretnym przypadku, kto jest oferentem, a kto adresatem oferty, lub jaki akt lub dokument bądź akty pełnią funkcję oferty, a które pełnią funkcję przyjęcia oferty.

Ofertą, w rozumieniu KW, jest każde oświadczenie woli, które posiada następujące cechy:

– jest oznaczona – indywidualizuje (określa) adresata oferty

– jest określona, czyli precyzyjna i konkretna, przez co należy rozumieć określenie istotnych postanowień umowy koniecznych i wystarczających do zawarcia umowy

– jest stanowcza, czyli wyraża stanowczy zamiar zawarcia umowy

Do zakwalifikowania propozycji zawarcia umowy jako oferty w rozumieniu KW nie ma znaczenia liczba adresatów. Istotną rolę przypisuje konwencja natomiast określeniu (oznaczeniu) adresata oferty. Przesłanka oznaczoności zostaje spełniona, kiedy:

– zamieszczono w danym oświadczeniu imię i nazwisko osoby, do której to oświadczenie jest kierowane

– zamieszczenie firmy (nazwy) podmiotu, do którego kierowana jest oferta

– dopuszczalne jest zindywidualizowanie adresata w jakikolwiek inny sposób, ale w sposób jednoznaczny, pozwalający ustalić, komu przysługuje kompetencja do przyjęcia tej oferty

Możliwość komentowania Forma umowy została wyłączona

Konwencja nie stawia jakichkolwiek wymagań co do formy umowy. W szczególności, art. 11 przewiduje, że nie jest wymagana jakakolwiek forma pisemna do zawarcia umowy. Jeżeli jednak umowa jest zawarta na piśmie i zawiera postanowienie przewidujące formę pisemną dla jej zmiany lub rozwiązania, to zgodnie z art. 29 KW taka umowa nie może być ani zmieniona ani rozwiązana w innej formie. Jedynym wyjątkiem jest to, że zachowanie się jednej ze stron może uniemożliwić jej powołanie się na to postanowienie, jeżeli druga strona opierała się na tym zachowaniu (działała w zaufaniu do zachowania).

Aby uczynić zadość tym państwom, których ustawodawstwo wymaga, by umowy sprzedaży były zawarte lub stwierdzone na piśmie, art. 96 upoważnia te państwa, że ani art. 11 ani wyłączenie z art. 29 konwencji nie mają zastosowania, kiedy strona umowy ma siedzibę w tym państwie.

Możliwość komentowania Wykładnia umowy i zwyczaje została wyłączona

Konwencja zawiera postanowienia co do sposobu, w jaki oświadczenia i zachowania się stron mają być interpretowane w związku z zawarciem lub wykonaniem umowy. Zwyczaje uzgodnione między stronami, ustalona między nimi praktyka i zwyczaje, które strony znały lub powinny były znać, i które są w handlu międzynarodowym szeroko znane, mogą być wiążące dla stron umowy sprzedaży.

Możliwość komentowania Wykładnia konwencji została wyłączona

Konwencja przeznaczona jest dla unifikacji prawa rządzącego międzynarodową sprzedażą towarów i ona osiągnie swój cel, gdy będzie zgodnie interpretowana we wszystkich systemach prawnych. W trakcie przygotowywania konwencji wiele uwagi poświęcono, aby była ona sformułowana w sposób jasny i łatwy do zrozumienia.

Pomimo wysiłków podejmowanych przez Komisję Narodów Zjednoczonych ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, zawsze pojawiają się spory, które dotyczą znaczenia pojęć użytych w konwencji i ich zastosowania. W takim przypadku wszystkie strony, włączając w to krajowe i arbitrażowe sądy, są napominane, aby uwzględniły międzynarodowy charakter oraz potrzebę popierania jednolitości stosowania przepisów tej konwencji i poszanowania dobrej wiary w handlu międzynarodowym.

Do zasad ogólnych konwencji zalicza się:

– autonomię woli stron

– swobodę formy dokonywania czynności (art. 11 KW)

– przyjęcie kryterium rozsądnej oceny zachowania się stron (art. 8 ustęp 2, 3, art. 18 ustęp 2, art. 25, art. 33 pkt „c” i inne)

– obowiązek przekazywania partnerowi handlowemu oczywiście niezbędnych informacji do zawarcia umowy

– przyznanie mocy prawnej należycie wysłanemu zawiadomieniu, żądaniu lub innej informacji

– niedopuszczalność jednostronnej zmiany umowy poza przypadkami, gdzie wyraźnie dopuszcza to KW, np. art. 25, 26, 34, 37, 48, 49, 51, 64, 71-73

– wzajemna współpraca stron przy wypełnianiu swoich obowiązków umownych

– obowiązek niedopuszczenia do powiększenia szkody

– prawo do otrzymania odsetek przy braku zapłaty lub innej należności

– zasada dobrej wiary

Możliwość komentowania Autonomia stron została wyłączona

Podstawowa zasada swobody kontraktowej stron w międzynarodowej sprzedaży towarów jest określona w art. 6 KW, który pozwala stronom umowy wyłączyć stosowanie konwencji lub odstąpić albo zmienić skutki jakiegokolwiek jej postanowienia.

Wyłączenie stosowania konwencji w większości przypadków będzie rezultatem wyboru przez strony umowy, jako prawa właściwego dla kontraktu, prawa państwa nie będącego stroną konwencji lub wyboru prawa wewnętrznego za prawo właściwe dla umowy.

Możliwość komentowania Zakres zastosowania konwencji została wyłączona

W artykułach dotyczących zakresu stosowania ujęte jest to, co mieści się w zakresie konwencji, jak i to, co jest z niej wyłączone. Zgodnie z art. 1 konwencji, konwencja stosuje się do umów sprzedaży między stronami, których siedziby handlowe znajdują się w różnych państwach i kiedy albo oba te państwa są stronami konwencji albo normy prawa prywatnego międzynarodowego wskazują jako prawo właściwe prawo państwa będącego stroną konwencji.  Kilka państw skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 95 i, ratyfikując konwencję, zadeklarowało, że będą stosować konwencję, ale tylko w pierwszym wypadku. Ponieważ konwencja jest coraz szerzej przyjmowana, to znaczenie tych deklaracji będzie się zmniejszało.

Tytuł konwencji wskazuje, że podlegają jej umowy sprzedaży towarów. Konwencja nie precyzuje jednak samego pojęcia „umowa sprzedaży” – zakres tego pojęcia można określić poprzez przepisy, które definiują prawa i obowiązki ciążące na stronach umowy. Zgodnie z konwencją, umowa sprzedaży będzie umową dwustronną, w której sprzedający ma obowiązek dostarczyć towary i przenieść ich własność, z kolei kupujący ma obowiązek zapłacić cenę za towary i odebrać dostawę.

Do umowy sprzedaży zaliczono też umowy, o których mowa w art. 3 konwencji. Zgodnie z art. 3 konwencji, umowy na dostawę towarów, które są przewidziane do wytworzenia lub wyprodukowania, będą uważane za umowy sprzedaży, chyba że strony zamawiająca towary nie przyjmuje na siebie obowiązku dostawy zasadniczej części materiałów niezbędnych do ich wykonania lub wyprodukowania. Art. 3 został w tłumaczeniu ustawowym (ogłoszonym w Dzienniku Ustaw) został błędnie przetłumaczony!

Należy pamiętać, że pojęcie „umowa sprzedaży” w KW jest szersze, niż ujmuje to prawo polskie.

Konwencja nie zawiera definicji towaru, za pomocą którego określa przedmiot świadczenia sprzedawcy. Przyjmuje się, że ten wyraz „towary” pokrywa się ze znaczeniem wyrazu „goods” w prawie amerykańskim i angielskim, co oznacza wszelkie ruchome przedmioty materialne – czyli spoza zakresu KW wyjęte są nieruchomości.

Zgodnie z art. 2 pkt „d” i „f” konwencji nie stosuje się, jeżeli przedmiotem umowy sprzedaży są:

– udziały

– akcje

– tytuły inwestycyjne

– papiery wartościowe

– pieniądze

– okręty, statki, poduszkowce, statki powietrzne

– energia elektryczna

Konwencji nie stosuje się do sprzedaży konsumenckiej, natomiast znajdzie zastosowanie do umów sprzedaży, które zaspokajają potrzeby gospodarcze lub zawodowe.

Konwencja zawiera listę rodzajów sprzedaży, które są z niej wyłączone. Mogą być wyłączone albo z powodu celu sprzedaży (sprzedaż aukcyjna, sprzedaż prowadzona w drodze egzekucji albo w inny urzędowy sposób) albo z powodu charakteru sprzedaży (przedmioty wyżej wymienione).

Wiele artykułów precyzuje, że przedmiot konwencji ogranicza się do zawarcia umowy oraz praw i obowiązków kupującego i sprzedającego, wynikających z takiej umowy. Konwencja nie dotyczy ważności umowy, nie rozstrzyga o ważności umowy, skutkach umowy odnoszących się do własności sprzedanych towarów, nie reguluje odpowiedzialności sprzedającego za śmierć lub uszkodzenie ciała spowodowane komukolwiek przez towary, nie reguluje odpowiedzialności za wadliwość tych towarów.

Postanowienia końcowe wprowadzają dwa dodatkowe ograniczenia w terytorialnym zakresie stosowania konwencji, które mają znaczenie tylko dla niektórych państw. Jedno z nich stosuje się tylko wtedy, kiedy państwo jest stroną innej umowy międzynarodowej, która zawiera postanowienia dotyczące sprawy regulowanych konwencją, z kolei drugie pozwala państwom, które mają takie same lub podobne prawo wewnętrzne dotyczące sprzedaży, oświadczyć, że konwencja nie będzie miała zastosowania w stosunkach pomiędzy nimi.

Możliwość komentowania Konwencja Wiedeńska została wyłączona

Konwencja Wiedeńska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Umowach Międzynarodowej Sprzedaży Towarów) stanowi jednolity tekst prawny dla umów międzynarodowej sprzedaży towarów. Konwencja została przygotowana przez Komisję Narodów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNICITRAL). Przyjęta została na konferencji dyplomatycznej 11.04.1980 r. w Wiedniu.  Przygotowanie jednolitego tekstu prawnego regulującego międzynarodową sprzedaż zostało rozpoczęte już w 1930 roku przez Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego w Rzymie. Po długiej przerwie w pracach tej komisji przedstawiono projekt na konferencji dyplomatycznej w Hadze w 1964 roku, która przyjęła dwie konwencje:

– o międzynarodowej sprzedaży towarów

– o zawieraniu umów w międzynarodowej sprzedaży towarów

Natychmiast po przyjęciu tych dwóch konwencji odezwały się przede wszystkim głosy krytyki ze strony państw Europy kontynentalnej, które dotyczyły niespójności rozwiązań tej konwencji z zasadami przyjętymi w wewnętrznych porządkach prawnych państw Europy kontynentalnej, stąd pierwszym zadaniem Komisji było wypracowanie nowych jednolitych zasad w zakresie międzynarodowej sprzedaży towarów.

Przede wszystkim problemem było pogodzenie dwóch tradycji prawnych – anglosaskiej i tradycji Europy kontynentalnej.

Rezultatem tych studiów było przyjęcie na Konferencji w 1980 roku w Wiedniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o Umowach Międzynarodowej Sprzedaży Towarów, która łączy w sobie zakresy tych dwóch wcześniejszych konwencji.

Polska ratyfikowała konwencję 19 maja 1995 roku i zgodnie z art. 99 KW weszła ona w życie 1 czerwca 1996 roku.

Strony konwencji można ustalić sobie na stronie http://unicitral.org/

Konwencja dzieli się na 4 części. Cz. 1 dotyczy zakresu stosowania konwencji i przepisów ogólnych, cz. 2 obejmuje reguły, które rządzą zawieraniem umów międzynarodowej sprzedaży towarów, cz. 3 dotyczy praw i obowiązków kupującego i sprzedającego wynikających z umowy, cz. 4 zawiera postanowienia końcowe – wejście w życie konwencji, dozwolone zastrzeżenia i deklaracje, zastosowanie konwencji do umów międzynarodowych, gdy oba państwa mają takie samo lub podobne prawo w tym zakresie.

Możliwość komentowania Chwila zawarcia umowy docelowej została wyłączona

Mamy tutaj dwa momenty, kiedy dochodzi do zawarcia umowy. W ramach aukcji (przetargu ustnego) do zawarcia umowy dochodzi z momentem udzielenia przybicia. W przypadku przetargu pisemnego, do zawarcia umowy dochodzi z chwilą dojścia oświadczenia organizatora przetargu o wyborze oferty do oferenta, który go wygrał.

Może być tak, że w ramach aukcji czy przetargu będzie zawierana umowa, której sporządzenie wymaga dochowania formy kwalifikowanej, na przykład aktu notarialnego. Dla skutecznego zawarcia takiej umowy jest konieczne dochowanie formy. Jeśli np. ktoś sprzedaje mieszkanie w formie przetargu ustnego, a chętnych jest dużo i każdy z nich składa propozycję zawarcia umowy, sprzedający wybiera najkorzystniejszą ofertę. Żeby jednak umowa została zawarta, należy dochować właściwej formy (w tym przypadku akt notarialny). Jak więc traktować to zobowiązanie wynikające z przetargu? Tutaj przyjmuje się, że mamy do czynienia z umową przedwstępną, co do której nie została dochowana szczególna forma.

Umowa przedwstępna jest uregulowana w art. 389 i 390 KC, w ramach tej umowy jedna ze stron lub obydwie zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej. W umowie przedwstępnej muszą zostać określone elementy istotne umowy przyrzeczonej.

Jeżeli umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom umowy przyrzeczonej, to strona uprawniona może domagać się zawarcia umowy przyrzeczonej w postępowaniu sądowym. Na podstawie art. 64 KC i art. 1024 Kodeksu Postępowania Cywilnego, wyrok sądowy (orzeczenie) zastępuje oświadczenie woli drugiej strony. Jeśli chcemy zawrzeć umowę przedwstępną dot. nieruchomości, to żeby można było dochodzić zawarcia tej umowy w trybie postępowania sądowego, to musimy mieć przy umowie przedwstępnej spełnione wymagania określone w umowie przyrzeczonej.

Jeżeli umowa przedwstępna nie spełnia wymagań umowy przyrzeczonej (przede wszystkim co do formy), to uprawniony nie może się w trybie postępowania sądowego domagać zawarcia tej umowy, ale może się domagać odszkodowania.

Wracając do przetargu, mamy sytuację: na aukcji daliśmy ofertę zakupu mieszkania, ale nie jest dochowana forma aktu notarialnego. Jest to wówczas kwalifikowane jako umowa przedwstępna o tym słabszym skutku – można dochodzić odszkodowania, jeśli druga strona będzie się uchylała z zawarcia umowy, która była przedmiotem tego przetargu. Kwestia jest w doktrynie sporna, niektórzy autorzy przyjmują, że można dochodzić zawarcia umowy w trybie art. 64 KC w związku z 1047 KPC.

Znaczenie pomocnicze ma tutaj art. 70⁴ paragraf 2. Mianowicie artykuł ten, który dotyczy wadium przetargowego, przewiduje, że jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań (przede wszystkim dochowanie formy), to wtedy organizator aukcji może zachować wadium.

Regulacje art. 70² paragraf 2 i art. 70³ paragraf 3 dotyczące chwili zawarcia umowy w wyniku aukcji albo przetargu nie znajdują zastosowania, gdy ważność tej umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, w szczególności wymogów co do formy.