Reprezentacja przy zawieraniu umów
W przypadku zawierania umów z osobami fizycznymi, które samodzielnie prowadzą działalność gospodarczą, ta osoba reprezentuje siebie.
W przypadku przedsiębiorców, którzy są osobami prawnymi, organ właściwy do reprezentacji oraz sposób reprezentacji określa ustawa i statut i co do zasady zarówno organ jak i zasady reprezentacji podlegają ujawnieniu w KRS (co do zasady, dlatego że mamy takie osoby prawne, które nie są wpisywane do KRS-u). Jest pewna grupa podmiotów, którym ustawy przyznają osobowość prawną, a które nie są wpisywane do KRS-u (np. związki wyznaniowe) oraz osoby prawne, które powstają na podstawie przepisów o charakterze publicznoprawnym (np. związek międzygminny, instytucje kultury, itd.). One nie podlegają wpisowi, ale są osobami prawnymi.
Najprostsza jest sytuacja, gdy podmiot, z którym zawieramy umowę, widnieje w KRS-ie – jesteśmy w stanie sprawdzić, czy podmiot rzeczywiście istnieje, kto jest członkiem organu i jakie są zasady reprezentacji. Co do zasady, w spółkach kapitałowych przy zarządzie wieloosobowym reprezentacja jest łączna, to znaczy oświadczenie woli w imieniu spółki składa dwóch członków zarządu albo członek zarządu i prokurent. Umowa spółki, ewentualnie akt założycielski (w spółkach jednoosobowych), może przewidywać inny sposób reprezentacji. I tak umowa może przewidywać, że w wieloosobowym zarządzie każdy członek zarządu może samodzielnie reprezentować spółkę.
W KRS-ie podlegają ujawnieniu prokurenci. Wpis tego prokurenta do KRS-u powoduje to, że przedsiębiorca nie będzie mógł zasłaniać się tym, że osoba wpisana jako prokurent prokurentem już nie jest. Zawierając kontrakt, jesteśmy chronieni zasadą prawdziwości wpisu.
Pytanie o to, skąd mamy znać wyciąg z KRS. Takich wyciągów udziela Centralna Informacja o KRS – każdy może zwrócić się tam z wnioskiem i uzyska stosowny dokument dotyczący wpisu spółki do rejestru. Możemy sprawdzać dane dotyczące spółki także w wyszukiwarce Centralnej Informacji KRS umieszczonej na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości – albo podajemy tam nr KRS albo nazwę firmy spółki. Minusem tego jest brak informacji w wyszukiwarce o prokurentach. Przeglądanie tych danych jest bezpłatne, natomiast jeżeli chcemy mieć pełne dane spółki, to musimy się zwrócić do Centralnej Informacji o KRS, ale wtedy już jest to odpłatne.
Nie ma terminu ważności wyciągu, nie mamy jednak pewności, czy za pół roku ten wyciąg będzie aktualny – dane mogą ulec zmianie.
Osobę prawną reprezentuje organ. Gdy działa organ, to tak jakby działała sama osoba prawna. Organ działa nie w imieniu osoby, ale za osobę prawną.
Art. 39 odrębnie reguluje w kodeksie kwestię braku umocowania albo przekroczenie zakresu umocowania przez osobę lub osoby, które działały jako organ. W tym wypadku czynność prawna jest nieważna i taka czynność prawna nie może być konwalidowana. Co najwyżej będzie można domagać się zwrotu tego, co świadczono na rzecz tej osoby oraz naprawienia szkody, którą poniosła druga strona, zawierając umowę i nie wiedząc o braku umocowania – dochodzić tego możemy od tego fałszywego organu.
W przypadku pełnomocników konieczne jest okazanie pełnomocnictwa i poinformowanie, że ktoś działa jako pełnomocnik. Prokurenci – wyciąg z KRS.