Możliwość komentowania Zobowiązania kontraktowe została wyłączona

Wypełnienie zobowiązań – z kontraktu wynika, że zobowiązania mają być wykonane – spełnienie świadczenia – przedmiotu zobowiązania.

1)      Umowa nazwana, umowa sprzedaży – przepisy o tej umowie

2)      Z części ogólnej przepisy dotyczące wykonania zobowiązań

3)      Przepisy ogólne o zobowiązaniach – tytuł 7, dział 1 ks. 3 – regulacja wykonania zobowiązań w ogólności; dział 3 – z umów wzajemnych; przepisy dotyczące wykonania zobowiązań nieuregulowane przy umowach wzajemnych

Wykonanie zobowiązania:

– zgodnie z treścią

– odpowiadające celowi i zgodne z zasadami współżycia społecznego

– zgodnie z dobrym obrotem

– zgodnie z ustalonymi zwyczajami

O wykonaniu zobowiązania decyduje treść tego zobowiązania – czyli to, co jest w umowie.

Kontrahent (wierzyciel) powinien współdziałać przy wykonaniu tego zobowiązania.

Kontrahenta (wierzyciela) obciąża obowiązek lojalności i uregulowania wierzytelności zgodnie z interesami drugiej strony.

Nie można utrudniać dłużnikowi wykonania zobowiązania.

Powinna zostać zachowana staranność – tylko w zakresie dłużnika w KC. Również wierzyciel powinien zachować staranność.

Zgodnie z art. 355 KC, dłużnik ma dochować staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Jest to określone przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Kodeksowe określenie „należyta staranność” ma charakter ramowy – dostosowujemy jej treść do konkretnej sytuacji.

Określenie n. s. następuje przez wzorzec, który nadaje mu ustawodawca (umowa nazwana).

Możliwość komentowania Prawa i obowiązki stron w Konwencji Wiedeńskiej została wyłączona

III część – reputacja, prawa i obowiązki stron sprzedaży towarów:

– przepisy ogólne

– obowiązki sprzedawcy

– obowiązki kupującego

– przejście ryzyka

– przepisy ogólne

Art. 25 KW – zdefiniowane istotne naruszenie umowy. Istotne naruszenie umowy następuje, gdy w sposób zasadniczy strona zostaje pozbawiona tego, czego zgodnie z umową miała prawo oczekiwać, chyba że strona naruszająca umowę nie przewidywała takiego skutku i osoba rozsądna tego samego rodzaju i okoliczności tego skutku by nie przewidziała.

O tym, czy szkoda – naruszenie umowy – pozbawia w istotny sposób tego, czego miała prawo się spodziewać, decydują konkretne okoliczności sprawy, np. cel zawarcia umowy, właściwość na podstawie umowy.

Szkoda – szeroko rozumiana według KW:

– realny uszczerbek w majątku wierzyciela

– utracony zysk

– odszkodowanie za straty realne

Dłużnika obciąża obowiązek przewidywania szkody będącej następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Na dłużniku ciąży obowiązek udowodnienia niemożności jej naprawienia.

Przy ocenie szkody należy kierować się tym, czy osoba rozsądna także by ją przewidziała. Szkoda musi zaistnieć w związku przyczynowym z naruszeniem istotnych warunków umowy.

Obowiązki sprzedającego: dostawa towaru, przekazanie dokumentów dotyczących towaru, przeniesienie własności.

KW – normy uzupełniające przy braku w umowie (gdzie, kiedy, jak sprzedający ma dopełnić obowiązków)

Sprzedający musi dostarczyć towar w ilości, jakości i rodzaju przewidywanym w umowie oraz winien on być opakowany i umieszczony w sposób w niej określony.

1. Gdy towary nadają się do użytku do celu, do którego służą
2. Nadają się do specjalnych celów podanych do wiadomości sprzedającego w chwili zawiązania umowy
3. Posiadają cechy towaru, które sprzedający przedstawia kupującemu jako próbki lub wzory
4. Są umieszczone / opakowane w sposób zwyczajowo przyjęty dla tego rodzaju towarów

Art. 36 – sprzedający odpowiada za wszelki brak zgodności istniejący w chwili przyjęcia wysyłki na kupującego i za braki ujawnione w późniejszym terminie

Możliwość komentowania Znaczenie ceny w ofercie została wyłączona

Konwencja nakazuje wyraźne lub dorozumiane oznaczenie (sprecyzowanie) ceny towaru albo zamieszczenie w ofercie postanowienia, które pozwala wyznaczyć ową cenę w późniejszym terminie.

W konwencji nie przewidziano żadnych wskazówek co do sposobu oznaczenia ceny. Można określić cenę w sposób wyraźny, podać w sposób globalny dla wszystkich, wyrazić cenę w formie jednostkowej, podać aktualną cenę katalogową, może być przyjęcie cen rynkowych w chwili złożenia oferty, zawarcia umowy lub dostawy towarów na danym określonym rynku lub w określonym miejscu (np. cena tony niklu notowana na giełdzie metali w Londynie).

Mogą strony odłożyć ustalenie ceny do późniejszego uzgodnienia, ale z przyjęciem zobiektywizowanych kryteriów jej późniejszego ustalenia. Cena musi być skonkretyzowana w chwili wykonania zobowiązania.

KW, podobnie jak większość systemów prawnych, nie daje sądom kompetencji do uzupełnienia luki cenowej, która wynika z braku określenia ceny (sądy nie mogą ustalać tej ceny, jeżeli strony tego nie zrobiły). Taka konstrukcja właściwa jest głównie dla państw Europy kontynentalnej (w krajach anglosaskich sądy mogą ustalać cenę).

Kwestia ustalenia ceny w ofercie była jedną z najbardziej kontrowersyjnych przy uzgadnianiu tekstu konwencji. Jest to spór pomiędzy tradycją państw Europy kontynentalnej i prawa państw anglosaskich.

Art. 55 KW stanowi, że jeżeli umowa jest zawarta, ale cena sprzedanych towarów nie jest w umowie w sposób jednoznaczny lub dorozumiany określona, lub też umowa nie zawiera postanowień pozwalających na ustalenie ceny, to uważa się, że strony, z braku postanowień wskazujących inaczej, w sposób milczący odwołują się do cen zwyczajowo przyjmowanych w chwili zawarcia umowy dla takich towarów sprzedawanych w podobnych okolicznościach w danej dziedzinie handlu.

Art. 55 KW pozostaje w sprzeczności z przepisem art. 14 KW. Cytowany art. 55 mieści się w trzeciej części KW dotyczącej obowiązków stron i, zgodnie z art. 92 KW, każde państwo, które jest stroną konwencji, może w chwili podpisania konwencji oświadczyć, że nie będzie związane częścią drugą konwencji, dotyczącą zawarcia umowy, tylko częścią trzecią konwencji. Art. 55 jest takim kompromisem pomiędzy państwami o tradycji anglosaskiej i państwami, które hołdują oznaczoności oferty także co do ceny.

Zgodnie z art. 15 KW, oferta staje się skuteczna z chwilą dotarcia do adresata. Skuteczność oferty należy rozumieć w ten sposób, że oferent zaczyna być związany warunkami podanymi w ofercie, a adresat oferty ma podstawę do ewentualnych dalszych czynności.

Związanie oferenta polega na tym, iż nie może on w terminie ważności oferty zmienić jej warunków bez zgody adresata (oblata). Gdyby oferent to uczynił, adresat oferty może domagać się zawarcia umowy na warunkach określonych w pierwotnej ofercie. W braku spełnienia takiego żądania przez oferenta, oblat w pełni korzysta z ochrony prawa i może dochodzić swojego roszczenia na drodze sądowej.

Do moment, w którym oferta stała się skuteczna, adresat nie ma prawa jej potwierdzić, nawet jeżeli wiedział o takiej ofercie. Do momentu skuteczności oferty oferent może wycofać ofertę, nawet jeżeli ma ona charakter nieodwołalny, ale dotyczy to tylko sytuacji, gdy odwołanie (wycofanie) dojdzie do adresata wcześniej, niż oferta, lub w tym samym czasie, co oferta.

Oferent, do czasu skutecznego złożenia oferty, ponosi ryzyko związane z dojściem oferty, ponieważ staje się ona skuteczna dopiero z momentem dotarcia do adresata.

Możliwość komentowania Oznaczenie towaru została wyłączona

Oznaczenie (identyfikacja) towaru powinna być dokonana najpóźniej w chwili wykonania umowy. Wystarczy więc, żeby oferta określała sposób oznaczenia towaru w przyszłości. Może ten sposób określenia polegać na przyznaniu uprawnienia w tym zakresie jednej lub obu stronom lub też osobie trzeciej, np. biegłemu, ekspertowi w danej dziedzinie.

Sposób oznaczenia towaru może nastąpić na wiele sposobów – najczęściej pojawi nam się oznaczenie gatunku, rozmiaru, kształtu, koloru, rodzaj materiału, dane techniczne, zgodność z normami.

Oznaczenie towaru może nastąpić tez w ofercie poprzez podanie standardu, normy, pozycji katalogowej, załączenie prospektu, modelu, wzorów, próbki. Często załącza się szczegółowe specyfikacje techniczne towaru, schematy, dane techniczne towaru. Takie dokładne oznaczenie gatunku ma niezwykle istotne znaczenie dla oceny prawidłowego wykonania zobowiązania wynikającego z takiej umowy sprzedaży.

Sposób określenia ilości towaru KW pozostawia stronom. Strony mają pełną swobodę wyboru sposobu oznaczenia ilości towaru. Kilka najczęściej spotykanych sposobów określenia ilości towaru:

– oferent podaje ogólną sumę pieniędzy, jaką przeznacza na zakup danego towaru według cen obowiązujących w miejscu i czasie dostawy, np. 100 000 $ na dzień 15 lipca 2011 na zakup pszenicy klasy X według cen giełdy londyńskiej

– strony mogą określić ilość towaru, odnosząc go do możliwości produkcyjnych czy też wydobywczych sprzedającego. Odnosi się to zwykle do towarów masowych, gdzie można na podstawie dotychczasowej praktyki z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć wielkość produkcji. Są to tzw umowy output, które są zawierane głównie w interesie sprzedawców, bo gwarantują im w tym okresie zbyt towarów

– strony czasami postanawiają, że sprzedający zobowiązuje się sprzedać taką ilość towaru, jaka odpowiada potrzebom prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Umowy gwarantują kupującemu nabycie towarów

– zdarza się, że oferent wyraża chęć kupna każdej ilości danego towaru według cen obowiązujących w miejscu i czasie dostawy. W takiej sytuacji oblat (adresat oferty) musi zaznaczyć w oświadczeniu o przyjęciu oferty, jaką ilość towaru zobowiązuje się sprzedać kupującemu

Możliwość komentowania Stanowczość oferty została wyłączona

W praktyce ustalenie stanowczego zamiaru zawarcia umowy często będzie wymagać oceny całokształtu okoliczności, które towarzyszą zawieraniu umowy, zwłaszcza dotyczy to stopnia szczegółowości treści danej propozycji. Należy w tym miejscu odwołać się także do artykułu 8 ustęp 1 i 3 i artykułu 9 KW.

Za pomocą artykułu 8 ust. 1 i 2 można ocenić, jak zamiar oferenta był lub powinien był być zrozumiany przez adresata albo jak zamiar oferenta byłby zrozumiany przez osobę rozsądną tego samego rodzaju, co oblat, i znajdującą się w porównywalnych okolicznościach.

Art. 8 ustęp 3 i art. 9 upoważniają sąd do uwzględnienia zasad dotyczących zawierania umów ustalonych przez same strony lub obowiązujących powszechnie w obrocie międzynarodowym.

Używanie w praktyce określenia „oferta niewiążąca” – oferujemy bez zobowiązań, oferta ma charakter informacyjny, oferta bez obliga – bez wątpienia nie wskazują na stanowczość zamiaru zawarcia umowy i ewentualnie pisma zawierające tego typu sformułowania zostaną zakwalifikowane jako inne, które uruchamiają procedurę zawarcia umowy – zaproszenie do składania ofert czy rozpoczęcia negocjacji.

Możliwość komentowania Chwila zawarcia umowy docelowej została wyłączona

Mamy tutaj dwa momenty, kiedy dochodzi do zawarcia umowy. W ramach aukcji (przetargu ustnego) do zawarcia umowy dochodzi z momentem udzielenia przybicia. W przypadku przetargu pisemnego, do zawarcia umowy dochodzi z chwilą dojścia oświadczenia organizatora przetargu o wyborze oferty do oferenta, który go wygrał.

Może być tak, że w ramach aukcji czy przetargu będzie zawierana umowa, której sporządzenie wymaga dochowania formy kwalifikowanej, na przykład aktu notarialnego. Dla skutecznego zawarcia takiej umowy jest konieczne dochowanie formy. Jeśli np. ktoś sprzedaje mieszkanie w formie przetargu ustnego, a chętnych jest dużo i każdy z nich składa propozycję zawarcia umowy, sprzedający wybiera najkorzystniejszą ofertę. Żeby jednak umowa została zawarta, należy dochować właściwej formy (w tym przypadku akt notarialny). Jak więc traktować to zobowiązanie wynikające z przetargu? Tutaj przyjmuje się, że mamy do czynienia z umową przedwstępną, co do której nie została dochowana szczególna forma.

Umowa przedwstępna jest uregulowana w art. 389 i 390 KC, w ramach tej umowy jedna ze stron lub obydwie zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej. W umowie przedwstępnej muszą zostać określone elementy istotne umowy przyrzeczonej.

Jeżeli umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom umowy przyrzeczonej, to strona uprawniona może domagać się zawarcia umowy przyrzeczonej w postępowaniu sądowym. Na podstawie art. 64 KC i art. 1024 Kodeksu Postępowania Cywilnego, wyrok sądowy (orzeczenie) zastępuje oświadczenie woli drugiej strony. Jeśli chcemy zawrzeć umowę przedwstępną dot. nieruchomości, to żeby można było dochodzić zawarcia tej umowy w trybie postępowania sądowego, to musimy mieć przy umowie przedwstępnej spełnione wymagania określone w umowie przyrzeczonej.

Jeżeli umowa przedwstępna nie spełnia wymagań umowy przyrzeczonej (przede wszystkim co do formy), to uprawniony nie może się w trybie postępowania sądowego domagać zawarcia tej umowy, ale może się domagać odszkodowania.

Wracając do przetargu, mamy sytuację: na aukcji daliśmy ofertę zakupu mieszkania, ale nie jest dochowana forma aktu notarialnego. Jest to wówczas kwalifikowane jako umowa przedwstępna o tym słabszym skutku – można dochodzić odszkodowania, jeśli druga strona będzie się uchylała z zawarcia umowy, która była przedmiotem tego przetargu. Kwestia jest w doktrynie sporna, niektórzy autorzy przyjmują, że można dochodzić zawarcia umowy w trybie art. 64 KC w związku z 1047 KPC.

Znaczenie pomocnicze ma tutaj art. 70⁴ paragraf 2. Mianowicie artykuł ten, który dotyczy wadium przetargowego, przewiduje, że jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań (przede wszystkim dochowanie formy), to wtedy organizator aukcji może zachować wadium.

Regulacje art. 70² paragraf 2 i art. 70³ paragraf 3 dotyczące chwili zawarcia umowy w wyniku aukcji albo przetargu nie znajdują zastosowania, gdy ważność tej umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, w szczególności wymogów co do formy.

Możliwość komentowania Związanie ofertą uczestnika przetargu została wyłączona

Aukcja lub przetarg różni się od zawarcia umowy w formie oferty i jej przyjęcia (mimo iż wywodzi się z trybu ofertowego). Na aukcji charakterystyczna jest sukcesywność ofert składanych w toku aukcji, które są składane na wezwanie prowadzącego taką aukcję, który jest obecny np. w lokalu, a w przypadku aukcji internetowych przy zastosowaniu środków bezpośredniego porozumiewania się. W przypadku aukcji najczęściej elementem, o który strony się targują, jest cena, wysokość wynagrodzenia, a celem organizatora jest uzyskanie jak najkorzystniejszej dla siebie oferty. Oferta, która jest składana w toku aukcji, przestaje wiązać, gdy inny uczestnik (licytant) złoży ofertę korzystniejszą. Art. 70² KC. Ponieważ przepis ma charakter dyspozytywny, organizator przetargu może zastrzec, że oferta będzie wiązała do końca przetargu lub może wskazać inny termin wiązania.

Organizator aukcji może z góry ukształtować jej przebieg, określając cenę wywoławczą, ale też minimalną wielkość postąpienia, ilość postąpień, minimalną liczbę uczestników. Postąpienie to kwota, o którą podnosi się następną ofertę. W razie braku takiego zastrzeżenia, w jednym momencie może wiązać tylko jedna oferta. Jeżeli żaden z uczestników, pomimo wezwania, nie zgłasza korzystniejszej oferty, prowadzący zobowiązany jest udzielić przybicia ostatnio zgłoszonej ofercie, co jest równoznaczne z przyjęciem tej oferty i zawarciem umowy.

Na gruncie znowelizowanego KC nie jest możliwe zamknięcie aukcji bez przyjęcia żadnej ze zgłoszonych ofert. Kwestią sporną jest to, czy dopuszczalne jest uchylenie się przez organizatora przetargu od zobowiązania do zawarcia umowy poprzez wskazanie w warunkach przetargu, że może ona zostać zamknięta w każdym czasie bez udzielenia przybicia. Większość przedstawicieli doktryny wypowiada się w tej materii negatywnie. Dopuszcza się natomiast zastrzeżenie w warunkach aukcji lub przetargu możliwości jej zamknięcia bez udzielenia przybicia, jeżeli jednocześnie zostaną podane konkretne powody czy okoliczności, w których może to nastąpić.

Dla przetargu pisemnego charakterystyczne jest to, że w wyznaczonym przez organizatora czasie każdy z uczestników może złożyć tylko jedną poufną ofertę, przy czym każda z nich wiąże uczestnika aż do pozytywnego rozstrzygnięcia przetargu wskutek dokonania wyboru albo zamknięcia przetargu bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Inaczej, niż w przypadku aukcji, dopuszczalność zamknięcia przetargu (pisemnego) bez wyboru jakiejkolwiek oferty nie jest uzależniona od poczynienia wyraźnego zastrzeżenia warunków przetargu, tylko bezpośrednio wynika z regulacji KC. Art. 70³ paragraf 1.

Zazwyczaj otwarcie pisemnych ofert następuje w sposób publiczny przez organizatora lub komisję przetargową, która następnie ujawnia ich istotne elementy oraz tożsamość oferentów. Dokładna ocena i ewentualny wybór oferty zwycięskiej następuje już w trybie niejawnym wyboru oferty. Organizator przetargu jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie każdego z uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru oferty.

Różnica pomiędzy aukcją a przetargiem polega na tym, że przy aukcjach najczęściej targuje się tylko jeden element umowy, natomiast w przypadku przetargów pisemnych organizator bierze pod uwagę kilka elementów oferty i wybiera te najkorzystniejsze.

W stosunku do uczestników, których ofert nie wybrano, powiadomienie to stanowi oświadczenie woli organizatora przetargu o odrzuceniu oferty i powoduje ustanie stanu ich związania. Za należyte i niezwłoczne wykonanie tego obowiązku organizator przetargu ponosi wobec uczestników odpowiedzialność na zasadach określonych w artykule 471 KC.

W przypadku przetargu pisemnego nie występuje odpowiednik przybicia. Zawarcie umowy następuje z momentem dotarcia do zwycięskiego oferenta oświadczenia o wyborze jego oferty. To oświadczenie o wyborze oferty jest przyjęciem (akceptem) oferty i to jest ten moment zawarcia umowy.

Organizator przetargu pisemnego może w szerokim zakresie ukształtować przebieg takiego przetargu w warunkach przetargu. Tutaj organizator może np. wprowadzić wymogi składania ofert w stosowny sposób, np. wymóg złożenia ofert elektronicznie, opatrzenia ich bezpiecznym podpisem elektronicznym, może wprowadzić kilka etapów przetargu, co więcej, może wprowadzić możliwość przeprowadzenia negocjacji z oferentami, których wybierze na etapie wstępnym.

Możliwość komentowania Aukcja i przetarg według KC została wyłączona

Przede wszystkim pierwszym etapem, od którego zaczyna się aukcja i przetarg, jest ogłoszenie o przetargu / aukcji. Art 70¹ paragraf 2 KC wskazuje minimalną treść ogłoszenia o przetargu. W ogłoszeniu musi się znaleźć wskazanie czasu, miejsca, przedmiotu aukcji / przetargu.

Obecnie nie jest konieczne podanie w ogłoszeniu o przetargu wszystkich warunków przetargu, gdyż można w ogłoszeniu o przetargu wskazać sposób udostępnienia tych warunków.

Kodeks Cywilny nie określa sposobu ogłoszenia aukcji lub przetargu i pozostawia tą kwestię uznaniu organizatora, który może je skierować, w zależności od charakteru, do ograniczonego lub nieograniczonego kręgu adresatów.

W przypadku przetargu kierowanego do nieoznaczonego kręgu adresatów miejscem takiego ogłoszenia będzie prasa, radio, Internet, telewizja, słupy ogłoszeniowe, itd.

W przypadku przetargu kierowanego do ograniczonego kręgu adresatów przez ogłoszenie o przetargu należy również rozumieć zaproszenie do wzięcia udziału w aukcji lub przetargu, które jest przesyłane imiennie przez organizatora.

Ogłoszenie o przetargu / aukcji, które odpowiada wymogom kodeksowym, stanowi ofertę zawarcia umowy określającej tryb postępowania przetargowego, z drugiej strony jest to zaproszenie do składania ofert dotyczących umowy zasadniczej, w której celu organizuje się przetarg.

Nie zawarcie w ogłoszeniu koniecznych elementów wymienionych w art. 70^2 paragraf 2 powoduje, że postepowanie prowadzone na jego podstawie nie może być uznane za aukcję lub przetarg w rozumieniu przepisów KC, tylko za niewiążący sondaż, zaproszenie do składania ofert w rozumieniu art. 71 KC.

Jeśli chodzi o czas podany w ogłoszeniu, to w przypadku aukcji trzeba podać datę oraz godzinę rozpoczęcia takiej aukcji. W przypadku przetargów pisemnych podaje się datę, do której składa się oferty. Nie jest konieczne (chociaż pożądane) podanie czasu, w którym nastąpi otwarcie ofert przez komisję przetargową.
W przypadku miejsca, które musi być podane, konieczne jest dokładne oznaczenie adresu, pod którym odbędzie się aukcja lub pod którym należy składać oferty przetargowe. W przypadku aukcji internetowych należy jako miejsce aukcji rozumieć stronę, na której aukcja będzie się odbywała.

Dalsze elementy procedury przetargowej mogą zostać zawarte w warunkach przetargu, które nie muszą mieć charakteru formalnego w ogłoszeniu. Te warunki najczęściej będą precyzować:

– sposób zgłaszania ofert

– obowiązek wniesienia wadium

– osobę prowadzącą aukcję

– skład komisji

– wymagania podmiotowe, które dotyczą uczestników aukcji

– cenę wywoławczą

– minimalne postąpienia w procedurze aukcyjnej

– kryteria oceny ofert przetargowych

– minimalną liczbę uczestników przetargu

Przede wszystkim, ogłoszenie, a także warunki aukcji / przetargu, mogą być zmienione, ale tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści. Przepisy KC po nowelizacji zdecydowanie poszerzyły możliwość decydowania organizatora co do zmiany warunków aukcji / przetargu zawartych w ogłoszeniu o aukcji / przetargu.

Zgodnie z art. 70¹ paragraf 4 KC, w nowym brzmieniu organizator aukcji albo przetargu od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu, są zobowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia a także warunków aukcji lub przetargu.

Poprzez zmianę brzmienia art. 70¹ automatycznie ustawodawca usankcjonował normatywnie pogląd przyjmowany w doktrynie i orzecznictwie, że pomiędzy organizatorem przetargu a jego uczestnikami nawiązuje się szczególny rodzaj stosunku prawnego, którego zasadnicza treść wyraża się w obowiązku przestrzegania warunków ogłoszenia i warunków przetargu. Mówi się albo o porozumieniu przetargowym albo o umowie przetargowej. Obowiązek przestrzegania tych warunków dla organizatora rozpoczyna się z momentem ogłoszenia przetargu, a w stosunku do oferenta z chwilą złożenia oferty.

Mamy tu do czynienia z umową o zawarcie umowy. Porozumienie przetargowe posiada w stosunku do umowy podstawowej, która ma zostać zawarta w ramach przetargu, charakter instrumentalny, który wyraża się w organizacji samego procesu umowy, wyznaczaniu sposobu składania oświadczeń woli, ich znaczenia prawnego i toku pozostałych czynności w ramach przetargu lub aukcji. Porozumienie to jest źródłem wielostronnego stosunku obligacyjnego, którego treścią są prawa i obowiązki stron określone w warunkach przetargu oraz przepisach prawa.

Z porozumienia przetargowego absolutnie nie wynika zobowiązanie do zawarcia bezpośredniej umowy, która jest przedmiotem takiego przetargu czy aukcji. Naturalnym jednak jest, że oferent, który składa ofertę w ramach aukcji lub przetargu, pozostaje zgodnie z regułami dotyczącymi trybu ofertowego związany swoją ofertą. Uznanie tego quasi-kontraktowego charakteru więzi, która łączy organizatora przetargu z jego uczestnikami (oferentami), uzasadnia oparcie ewentualnych roszczeń odszkodowawczych na podstawie odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 KC). Ten reżim jest zdecydowanie dogodniejszy od reżimu deliktowego.

W znowelizowanym KC rozstrzygnięto sporną na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów kwestię jednostronnej zmiany warunków przetargu. Zgodnie z art. 70¹ paragraf 3 ogłoszenie, a także warunki przetargu, mogą być zmienione, ale także odwołane przez organizatora przetargu i jedynym warunkiem koniecznym jest, aby zostało to wcześniej przewidziane w warunkach lub ogłoszeniu o przetargu. W tym wypadku, organizator może jednostronnie zmienić warunki przetargu. Jeśli takiego zastrzeżenia nie będzie, to organizator nie może tych warunków zmienić.

Możliwość komentowania Chwila zawarcia umowy w toku negocjacji została wyłączona

Zgodnie z art. 72 paragraf 1 KC, umowa zawarta w toku negocjacji zostaje zawarta dopiero wtedy, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Przepis nie ma charakteru bezwzględnie obwiązującego – w umowie o negocjacje strony mogą umówić się inaczej.

Jeśli strony nic nie postanowiły, to wszystko co było przedmiotem negocjacji musi uzyskać konsens.

Może się zdarzyć, że jak strony przystąpiły do sporządzania umowy i w paragrafie 1 określiły cenę, a w paragrafie X doszły do tego, kiedy zostanie wykonany przedmiot zobowiązania i jedna ze stron podaje datę nie braną przez drugą pod uwagę (co może spowodować dodatkowe koszty dla tej strony), wówczas strony mogą wrócić do paragrafu 1 i go renegocjować.

Możliwość komentowania Porozumienia, które regulują przebieg negocjacji została wyłączona

Coraz częściej spotykamy się z takimi porozumieniami, które regulują procedurę prowadzenia negocjacji. W doktrynie dokonuje się podziału porozumień nazywanych listem intencyjnym lub umową o negocjacje, są to:

– porozumienia, które organizują sposób prowadzenia negocjacji i nadają im określone ramy prawne. Dotyczą tego, kiedy się będą strony spotykały, kto będzie ponosił koszty związane z negocjacjami, kto będzie protokołował…

– porozumienia, które odnoszą się bezpośrednio do przedmiotowego zakresu oraz treści negocjowanej umowy. Mogą one już ramowo określać, o co stronom chodziło (co strony negocjują)

Nigdy ani listy intencyjne ani umowy o negocjacje nie mogą zobowiązywać stron do zawarcia umowy, która będzie przedmiotem negocjacji. Konstrukcją prawną, która pozwala zobowiązać strony do zawarcia umowy, jest konstrukcja umowy przedwstępnej.

Najsłabszy skutek mają te porozumienia przedkontraktowe, których strony zobowiązują się tylko i wyłącznie do tego, że będą prowadzić negocjacje w sposób lojalny, w dobrej wierze, z dołożeniem należytej staranności zmierzającej do zawarcia umowy docelowej.

Bardziej doniosłe znaczenie będą mieć te porozumienia przedkontraktowe, które będą nakładały na negocjujące strony skonkretyzowane obowiązki, jak np. określenie okoliczności, w których może dojść do zerwania negocjacji. Mogą się też pojawić zobowiązania co do prowadzenia równoległych negocjacji.

Najdalej idące skutki prawne wywierają te porozumienia, które dotyczą już bezpośrednio postanowień umowy ostatecznej (negocjowanej). Chodzi przede wszystkim o umowy zawierane już na etapie zaawansowanych negocjacji, których strony uznają określone postanowienia umowy za ostatecznie uzgodnione i zobowiązują się do ich nie renegocjowania w przyszłości.

– porozumienia, które zawierają zobowiązania do spełnienia oznaczonych świadczeń, które co do zasady mają być elementem negocjowanej umowy, albo do podjęcia określonych prac przygotowawczych. Często jest tak, że jedna strona musi coś przygotować – zobowiązuje się do tego, że np. uzyska grunt, zacznie coś budować itd.

Odpowiedzialność za szkodę, która jest wyrządzona przez nielojalne prowadzenie negocjacji

KC stanowi, że strona, która prowadziła lub rozpoczęła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, a w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest zobowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że druga strona liczyła na zawarcie umowy. Art. 72 paragraf 2 podaje jako przykład naruszenia dobrych obyczajów rozpoczęcie lub prowadzenie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy.

Z punktu widzenia odpowiedzialności nie ma znaczenia motyw, jaki skłonił nielojalną stronę do podjęcia negocjacji. W doktrynie przedmiotu wskazuje się inne przykłady tzw. niedozwolonych praktyk negocjacyjnych, które będą mieściły się w dyspozycji art. 72:

– prowadzenie negocjacji przez podmiot pomimo jego świadomości, że nie jest w stanie wykonać świadczenia, do którego ma zobowiązać go umowa

– fałszywe przedstawianie okoliczności faktycznych i podstępne wprowadzenie w błąd partnera negocjacyjnego

– celowe i nieuzasadnione opóźnianie negocjacji, polegające na nieuzasadnionym żądaniu renegocjacji i kwestionowaniu w kolejnych stadiach postępowania postanowień, które zostały już uzgodnione

– odmowa dalszego prowadzenia negocjacji bez podania uzasadnionego powodu albo niepowiadomienie drugiej strony o odstąpieniu od negocjacji

Odstąpienie od negocjacji tylko wyjątkowo może stanowić przyczynę odpowiedzialności z tytułu winy kontraktowania. Podjęcie negocjacji nie ma bowiem charakteru wiążącego.

Wątpliwości budzi także odpowiedzialność z tytułu culpa in contrahendo w przypadku prowadzenia równoległych negocjacji z innymi partnerami (chodzi o zawarcie takiej samej umowy). W tym wypadku również będzie budziła wątpliwości przesłanka zastosowania przepisów o negocjacjach równoległych. Przesłanką tej odpowiedzialności jest tylko zawinione zachowanie, które narusza dobre obyczaje.

Ciężar dowodu w postępowaniu o odszkodowanie z tytułu winy w kontraktowaniu będzie spoczywał na osobie, która będzie dochodziła odszkodowania – ten, którego interes został naruszony podczas negocjacji, będzie musiał udowodnić, że druga strona naruszyła dobre obyczaje w toku tych negocjacji (zawinione zachowanie).