Obowiązki:
– wniesienie wkładu
Całość kapitału zakładowego ma być wniesiona przed rejestracją spółki.
Rejestracja spółki bez wniesienia wkładu nie ma wpływu na ważność tego wniesienia (spółka może na drodze sądowej wnosić o wniesienie wkładu)
Art. 174 – wspólnicy i członkowie zarządu, którzy wiedzieli o zawyżeniu udziałów, odpowiadają za różnicę (brakującą kwotę) wynikającą ze złego oszacowania.
Aport – dotknięty wadami – wspólnik odpowiada za brakującą kwotę.
W umowie spółki można przewidzieć dwa dodatkowe obowiązki (uregulowane w KSH):
– do powtarzających się świadczeń niepieniężnych – wspólnik zobowiązuje się świadczyć na rzecz spółki określone świadczenia niepieniężne, jednocześnie trzeba określić rodzaj i zakres tych świadczeń w umowie, nie może dotyczyć świadczeń pieniężnych. Dotyczy głównie dostarczania surowców, materiałów, a także usług. Może dotyczyć wszystkich wspólników lub tylko niektórych.
Za te świadczenia wspólnikowi należą się określone świadczenia pieniężne. Wynagrodzenie to należy się wspólnikowi bez względu na zysk.
Wspólnikowi należy się wynagrodzenie, ale nie wyższe niż przeciętne wynagrodzenie za daną usługę lub towar na rynku.
Obowiązek stosunkowo rzadko wykorzystywany w praktyce.
Obowiązek ten związany jest z udziałem – przy zbywaniu obowiązek przechodzi na nabywcę. W przypadku zbywania takich udziałów wymagana jest zgoda spółki na zbycie. Umowa spółki może tą zgodę wyłączyć.
W umowie spółki można umiesić klauzulę, że obowiązek ten wygasa z chwilą zbycia.
– do dopłat – mają zawsze charakter świadczeń pieniężnych. Nie wpływają na kapitał zakładowy (nie zmniejszają go ani nie zwiększają). Obowiązek niezależny od wkładów. Dopłaty muszą być przewidziane w umowie spółki. Dopłaty muszą mieć charakter proporcjonalny -> regulacja bezwzględnie obowiązująca. Jest to obowiązek powszechny -> obowiązuje wszystkich wspólników.
Proporcjonalne do wartości udziałów wniesionych do spółki (“krotność wartości udziałów”).
Przykład:
Udziały, dopłaty (np. 3-krotność):
x – udział 30 000, dopłata 90 000
y – udział = 40 000, dopłata 120 000
z – udział = 10 000, dopłata 30 000
Może być proporcja ułamkowa.
O dopłatach będą decydowali wspólnicy uchwałą (uchwała o dopłatach). O terminach dopłat decyduje uchwała. W umowie spółki również można określić terminy dopłat.
Dopłaty są dodatkowym źródłem pozyskiwania środków – finansowanie wewnętrzne. Dopłaty mogą iść na pokrycie strat bilansowych.
Jeżeli wspólnik nie spełnia tego obowiązku -> od terminu spłaty spółka może zacząć naliczać odsetki, w umowie mogą być przewidziane odszkodowania, spółka może skierować powództwo i domagać się zapłaty.
Uchwała o dopłatach w spółce, która nie ma dopłat przewidzianych w umowie -> świadczenia takie nie będą traktowane jak dopłaty. Najczęściej takie świadczenia traktuje się jak pożyczkę.
Dopłaty mają charakter zwrotny. Jeżeli nie są przeznaczone na pokrycie strat bilansowych, mogą być zwracane. Zwrot następuje na podstawie uchwały. Zwracane proporcjonalnie.
Przy uzgadnianiu dopłat nowych nie bierze się pod uwagę dopłat zwróconych.
Krotność -> maksymalna kwota, którą można pobrać od wspólników w czasie trwania stosunku spółki.
Obowiązek dopłat może być wykonany w całości lub w części.
Dopłaty również muszą być pobierane proporcjonalnie.
Dopłaty są związane z udziałem, a więc przy zbyciu udziału obowiązek ten przechodzi na nabywcę.
Przed zbyciem pobrano dopłaty i będzie zwrot -> zwrot dostanie nabywca udziału, a nie zbywca! Prawo zwrotu przechodzi na nabywcę.
Poza tymi dodatkowe nieuregulowane obowiązki w KSH, np. do konieczności pełnienia określonej funkcji.
Prawa wspólnika w spółce z o. o.:
(prawa majątkowe, podmiotowe, o charakterze zbywalnym)
– prawa korporacyjne / organizacyjne (prawa udziałowe)
– prawa majątkowe (prawa udziałowe)
Prawa osobiste – prawa przyznawane konkretnemu wspólnikowi. Są to takie prawa, które można przyznać na podstawie umowy. Np. uprawnienia do powołania 1 członka zarządu, do pełnienia określonej funkcji w spółce. W razie zbycia udziału nie przejdą na nabywcę. Trwają tak długo jak długo wspólnik jest udziałowcem w spółce. Często wykorzystywane w praktyce.
Prawa majątkowe:
– prawo do zysku
Art. 191 KSH – wspólnikowi przysługuje prawo do zysku proporcjonalnie do posiadanych udziałów.
Umowa spółki może przewidywać udziały uprzywilejowane co do zysku.
Art. 231 – zwyczajne zgromadzenie wspólników -> w pierwszej kolejności zatwierdzany bilans spółki (strata / zysk), w drugiej kolejności uchwała -> uchwała o podziale zysku lub pokryciu strat (nie jest uchwałą to, kto ile otrzyma z zysku).
Umowa spółki może przewidywać, że zgromadzenie nie będzie miało kompetencji do decydowania co się dzieje z zyskiem -> musi wtedy przewidywać, co się będzie działo z wypracowanym zyskiem.
Roszczenie o wypłatę zysku -> podjęcie uchwały o przeznaczeniu zysku do wypłaty.
Komu przysługuje prawo do dywidendy? – tym, którzy byli w spółce w dniu podjęcia uchwały o wypłacie zysku (podziale dywidend).
Dzień dywidendy -> umowa spółki może dawać kompetencje zgromadzeniu do przesunięcia tego dnia – jednak maksymalnie 2 miesiące od przyjęcia uchwały o podziale dywidendy.
Dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez wspólników w uchwale. Jeżeli nie ma określonego dnia, to wtedy decyduje zarząd.
Uprawnienie wspólnika -> można dochodzić prawa na drodze sądowej.
Zaliczkowa wypłata dywidendy – dopuszczalna tylko wtedy, gdy jest przewidziana w umowie spółki. O dokonaniu zaliczkowej wypłaty decyduje zarząd.
Warunki:
– poprzedni rok obrotowy zamknął się zyskiem (w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym spółki, warunek zasadniczy)
– osiągnięcie zysków (posiadanie środków na wypłatę zaliczki, kwota, która może być przeznaczona na zaliczki, nie może być wyższa niż ½ zysku wypracowanego do końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne)
Wspólnikowi nie przysługuje prawo do domagania się zaliczki.
Nie powstaje roszczenie o wypłatę zaliczki. Zaliczka jest wypłacana wszystkim wspólnikom tak samo.
Uprzywilejowanie udziału co do zysku.
Ograniczona uprzywilejowana dywidenda -> nie więcej niż o połowę tego, co przypada na udziały zwykłe (górna granica uprzywilejowana).
Uprzywilejowanie co do dywidendy może również polegać na prawie do dywidendy wstecznej – art. 197. Ograniczenie -> maksymalnie 5 lat do tyłu.
Generalnie jest jeden termin wypłaty dywidend.
Art. 196 – w umowie spółki może być prawo pierwszeństwa w wypłacie dywidendy.
– prawo do wynagrodzenia za świadczenia niepieniężne
– prawo do zwrotu dopłat
– prawo do udziału w sumie polikwidacyjnej (rozwiązanie i likwidacja spółki)
Likwidacja spółki z o. o. ma charakter obligatoryjny.
Rozdział sumy polikwidacyjnej nie może nastąpić wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od otwarcia likwidacji (ogłoszenie o likwidacji). Proporcjonalny podział -> umowa spółki może przewidywać inaczej. Można uprzywilejować udziały co do sumy polikwidacyjnej -> nie ma ograniczenia co do uprzywilejowania. Można również ustalić pierwszeństwo w otrzymaniu części sumy polikwidacyjnej.
Prawo do udziału w podwyższonym kapitale zakładowym -> prawo wspólnika.
Podwyższenie kapitału zakładowego jako zmiana umowy spółki -> wymagana uchwała wspólników – większość 2/3 głosów, protokół notarialny.
Oświadczenia wspólników lub nowych wspólników o objęciu kapitału zakładowego.
Prawo pierwszeństwa wspólnika do objęcia nowych udziałów -> szansa wspólnika na zachowanie dotychczasowej pozycji w spółce. Umowa spółki może wyłączyć prawo pierwszeństwa.
Również uchwała o podwyższeniu kapitału może wyłączyć prawo pierwszeństwa.
Prawo pierwszeństwa – do miesiąca od wezwania wspólnika.
Jest to prawo, a nie obowiązek wspólnika!
Oświadczenie wspólnika o objęciu udziałów – forma aktu notarialnego. Wniesienie wkładu na pokrycie udziałów.
Podwyższenie kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki musi przewidywać maksymalną wysokość i maksymalny termin podwyższenia.
Bezwzględna większość głosów, bez protokołu notarialnego. Nie jest potrzebna forma aktu notarialnego do objęcia udziałów. Również tutaj występuje prawo pierwszeństwa.
Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki (nie wymaga wkładu ze strony wspólników) -> udziały gratisowe, każdemu wspólnikowi przysługuje prawo do nich, nie wymagają ich objęcia.
Poza prawami majątkowymi wspólnikom przysługują prawa korporacyjne. Służą one ochronie prawa do zysku.
Prawa korporacyjne:
– każdy wspólnik ma prawo wyrażania swojego zdania -> prawo głosu (zależy od udziałów)
– równa wartość nominalna – 1 udział -> 1 głos
– nierówna wartość nominalna – na pełne 10 zł udziału przypada 1 głos
– prawo do udziału w zgromadzeniu wspólników. Wspólnik musi być powiadomiony o zgromadzeniu i ma prawo wziąć w nim udział (zawiadomieni wspólnicy, o których spółka wie); jeżeli wspólnik nie zostanie zawiadomiony, to przysługuje mu prawo do zaskarżenia wszystkich uchwał podjętych na tym zgromadzeniu; wspólnik może przyjść osobiście, ale też może wysłać pełnomocnika (nie ma tego w spółce akcyjnej)
– prawo indywidualnej kontroli spółki. Wspólnik może się domagać wyjaśnień od zarządu, przedstawienia dokumentów i ksiąg handlowych, zarząd ma prawo odmówić -> jeżeli istnieje obawa, że wspólnik wykorzysta informacje w sposób sprzeczny z interesami spółki; prawo to może być odebrane wspólnikowi w umowie spółki, jeżeli w spółce są organy kontrolne / nadzorcze.
Osoba lub osoby reprezentujące co najmniej 1/10 kapitału zakładowego (prawa mniejszości):
– uprawnienie do domagania się (żądania) zwołania zgromadzenia wspólników
– domaganie się postawienia poszczególnych spraw w porządku obrad zgromadzenia
– wspólnikom nie przysługuje prawo do zwołania zgromadzenia wspólników (jeżeli zarząd nie zwoła zgromadzenia w terminie 2 tygodni od przedstawienia wniosku -> wspólnicy reprezentujący mniejszość mogą wystąpić do sądu rejestrowego o upoważnienie do zwołania zgromadzenia wspólników (upoważnienie sądowe) – sąd wyznacza przewodniczącego zgromadzenia wspólników, zgromadzenie decyduje o koszcie zwołania)
– mogą domagać się wyznaczenia biegłego rewidenta przed sądem rejestrowym, nie można wyłączyć tego prawa w umowie spółki, koszty rewizji ponoszą domagający się takiej kontroli, członkowie zarządu są zobowiązani do wydania lub okazania wszystkich dokumentów biegłemu rewidentowi, opinia -> do sądu rejestrowego -> do wspólników domagających się rewizji.
Jeżeli wykazano nieprawidłowości – niekorzystne działania, rażące naruszenie praw spółki lub umowy – domagający mogą ubiegać się o zwrot kosztów rewizji przez spółkę; opinia rewidenta powinna zostać odczytana na najbliższym zgromadzeniu wspólników.
Możliwość komentowania Rada Nadzorcza – zadania została wyłączona 
